Vy Cuong -Visiontimes

Một trong những chủ đề nóng nhất ở Hoa Kỳ trong năm 2022 là lạm phát gia tăng, khi dữ liệu của Bộ Lao động Hoa Kỳ  công bố hôm thứ Tư cho thấy chỉ số giá tiêu dùng (CPI) đã tăng lên 7% trong tháng Mười Hai.  Điều này thể hiện mức tăng hàng năm lớn nhất kể từ năm 1982. Thống đốc Cục Dự trữ Liên bang Lael Brainard sẽ nói với các nhà lãnh đạo quốc hội ngày hôm nay rằng ngân hàng trung ương đang tập trung vào việc chống lại lạm phát.  Hơn nữa, các thành viên của đảng Dân chủ lo ngại rằng lạm phát gia tăng có thể khiến chính quyền Biden phải trả giá về mặt chính trị.

WASHINGTON, DC – MAY 26: U.S. Sen. Ron Johnson (R-WI) speaks during a news conference about inflation on Capitol Hill on May 26, 2021 in Washington, DC. The group of Republican senators discussed rising consumer prices and the potential effects of inflation on families and businesses recovering from the pandemic. (Photo by Drew Angerer/Getty Images)

Tỷ lệ CPI tăng lên 7%, giá bán buôn tăng 9,7%

Vào ngày 11 tháng 1 năm 2022, Bộ Lao động Hoa Kỳ đã công bố dữ liệu CPI của tháng 12 và các chỉ số cho thấy tỷ lệ lạm  phát của Hoa Kỳ đã tăng 7% so với cùng kỳ năm ngoái 2021(YoY) và tháng trước là tháng thứ ba liên tiếp tăng trên 6%. 

Mức tăng là mức tăng cao nhất mà CPI đã thấy kể từ tháng 6 năm 1982 do lạm phát đang làm cho chi phí hàng hóa và  dịch vụ tăng đột biến theo cấp số nhân. 

Về cơ bản, CPI là thước đo của một giỏ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng mà người tiêu dùng thành thị phải trả tiền một  cách thường xuyên.

Sau khi Bộ Lao động công bố ước tính thống kê, chỉ số giá tiêu dùng CPI đã tăng vọt và gây ra số lượng các cuộc thảo luận về lạm phát trên mạng xã hội và diễn đàn. Làm cho vấn đề tồi tệ hơn, tỷ lệ lạm phát giá sản xuất của Mỹ, hay giá bán buôn, đã tăng 9,7% trong tháng 12 , đây là mức  kỷ lục cao nhất từ trước cho đến nay. 

Mức độ lạm phát đã khiến một số quan chức Mỹ lo ngại về tình trạng thiếu sức mua mà người Mỹ đang phải đối mặt ngày nay.

Trong khi đó, có rất nhiều tiêu đề vào thứ Năm nói rằng “Đảng Dân chủ lo lắng Biden có thể phải trả giá chính trị cho lạm phát gia tăng.”

Nhà kinh tế học Peter Schiff đã thảo luận về chủ đề lạm phát trong một bài đăng trên site có tên: “Chuyến tàu chở hàng lạm phát”. Bài đăng trên website của Schiff nhắc nhở người Mỹ rằng công thức tính CPI  được coi là không chính xác và lạm phát có khả năng cao hơn nhiều.

(Nguồn: Xtock/ Shutterstock)

Các yếu tố khiến lạm phát tăng cao chủ yếu do giá xe (tăng 37,3%) và giá dầu (tăng 49,6%), sau đó là giá thực phẩm (tăng 6,3%). 

Seema Shah, chiến lược gia trưởng tại Chief Global Investors, cho biết có những dấu hiệu cho thấy vấn đề căng thẳng do  nguồn cung đang được nới lỏng và con số tháng 12 có thể đánh dấu mức lạm phát đạt đỉnh.

Lạm phát đang bào mòn nguồn thu nhập của người Mỹ: 

Trong tháng 12, thu nhập thực tế trung bình hàng giờ chỉ tăng 0,1%, nếu tính thu nhập thực tế theo năm thì giảm 2,4%.

Các doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc thuê mướn nhân sự đã chấp nhận tăng lương. Nhưng giá hàng hóa và dịch vụ tăng đã làm xói mòn mức tăng thu nhập đó của nhiều người Mỹ.

 Những gia đình có thu nhập thấp cảm thấy điều này rõ nhất. Các cuộc thăm dò cho thấy lạm phát đã bắt đầu thay thế Covid-19 như một mối quan tâm hàng đầu của công chúng.

Mỹ đã không chứng kiến lạm phát cao như vậy kể từ đầu những năm 1980

Lạm phát tăng vọt là tin xấu đối với ông Biden, theo đó tỷ lệ người ủng hộ ông Biden lại đạt mức thấp mới (32%) . 

Toà Bạch ốc đổ lỗi cho việc tăng giá là do tắc nghẽn chuỗi cung ứng và các gián đoạn kinh tế khác do đại dịch gây ra. 

Dawit Kebede, nhà kinh tế cấp cao tại Hiệp hội Tín dụng Liên bang Mỹ (NAFCU), nói với tờ Wall Street Journal rằng

 lạm phát cao có thể khiến Cục Dự trữ Liên bang (Fed) bắt đầu tăng lãi suất ngay từ tháng Ba,

(Fed đã dự kiến trong năm  sẽ có ít nhất 3 lần tăng lãi suất ) điều này sẽ làm tăng chi phí đi vay cho người tiêu dùng và giảm nhu cầu chi tiêu khiến nền kinh tế Mỹ bị đình trệ.

Thăm dò mới không có lợi cho Đảng Dân chủ

Năm 2022 là năm quan trọng đối với chính trị Mỹ khi diễn ra bầu cử giữa nhiệm kỳ, nhưng một cuộc thăm dò mới từ Trung tâm Nghiên cứu Các vấn đề Cồng đồng của Associated Press-NORC cho thấy các vấn đề chính trị mà người Mỹ quan tâm nhất đang thay đổi đáng kể, khiến Đảng Dân chủ phải đối mặt với thách thức lớn để duy trì quyền kiểm soát Quốc hội. (các cử tri hiện đang ngày càng tập trung vào các vấn đề kinh tế như lạm phát và tài chính cá nhân)

Đảng Dân chủ đã giành được quyền kiểm soát Toà Bạch ốc và cả hai viện của Quốc hội vào năm 2020 và đã cam kết làm tốt hơn chính quyền ông Trump trong việc ứng phó với sự bùng phát của đại dịch COVID-19.

Adam Green, người đồng sáng lập “Ủy ban Phong trào vì Thay đổi Tiến bộ” (PCCC), nói với hãng tin AP rằng chìa khóa thành công của Đảng Dân chủ vào năm 2022 vẫn nằm ở việc có được thành quả thiết thực từ chính sách của họ hay không ?? bao gồm dự luật chi tiêu xã hội khổng lồ cho Đạo luật Xây dựng lại Tốt hơn (Build Back Better Act)của ông Biden.

Tại sao lạm phát vẫn ở mức cao? Một số yếu tố đang khiến cho giá cả tiếp tục tăng.

Một là, sự hỗn loạn trong chuỗi cung ứng xảy ra vào mùa hè năm ngoái (2021). Mặc dù một số nút thắt đã được nới lỏng, nhưng các vấn đề vẫn chưa được giải quyết triệt để. Và một khi tình hình giá cả vẫn tiếp tục cao hơn – và kéo dài hơn – để vận chuyển hàng hóa trên khắp thế giới,  chi phí vận chuyển cao hơn sẽ được chuyển sang người tiêu dùng.

Người dân mua sắm tại một cửa hàng ở bang Washington hôm 9-1 trong bối cảnh gián đoạn chuỗi cung ứng tiếp tục diễn ra ở Mỹ. Ảnh: REUTERS

Một yếu tố khác đóng vai trò quan trọng, là việc định giá hàng hóa cao, dẫn đến chi phí năng lượng và thực phẩm tăng cao. 

Giá cả trong cả hai lĩnh vực đã tăng vọt trong năm (2021).và đã bổ sung một phần ảnh hưởng xấu vào lạm phát mà chúng ta đã thấy. 

Trong trường hợp thực phẩm, giá cao buộc một số người tiêu dùng phải mua ít hơn hoặc chuyển sang mua ở cửa hàng khác.Giá cả đã tăng quá cao và sẽ mất một thời gian để chúng trở lại bình thường. 

Nói cách khác, những con số lạm phát của năm 2021  ở lại với chúng ta trong năm 2022.

Dữ liệu giá gần đây nhất mà chúng tôi có được là từ tháng 11, khi hai trong số các thước đo lạm phát được theo dõi nhiều nhất – chỉ số giá tiêu dùng (CPI) và chỉ số chi tiêu cho tiêu dùng cá nhân (PCE) – đều tăng lên mức cao nhất trong 39 năm.

“Lạm phát sẽ tiếp tục tăng  và kéo dài trong quý đầu tiên (của năm 2022)”, nhà kinh tế Mỹ Kathy Bostjancic nhận định.

Lạm phát tăng không chỉ gây áp lực lên người tiêu dùng Mỹ,mà còn buộc Cục Dự trữ liên bang (FED) phải tăng nhanh hành động nhằm ngăn hàng hóa leo thang sẽ khiến tiền lương tăng  và đẩy lạm phát tiếp tục tăng lên.

Theo cuộc khảo sát được Trường ĐH Quinnipiac (Mỹ) công bố hôm 12-01 : 64% người được hỏi cho rằng nền kinh tế Mỹ đang trở nên tồi tệ hơn và nhiều người đổ lỗi cho ông Joe Biden. Khoảng 67,3% người được khảo sát cho biết họ không 

tán thành cách quản lý nền kinh tế của ông Biden,  trong khi tỉ lệ ủng hộ là 34%.

Chính sách đối ngoại của ông Biden năm qua không được đánh giá cao

Nhiều chuyên gia chính sách đối ngoại và một số nghị sĩ Mỹ cho rằng chính sách đối ngoại của chính quyền ông Biden trong năm qua đã làm giảm vị thế toàn cầu của Mỹ bằng “những sai lầm lặp đi lặp lại”, theo đài Fox News.

Cụ thể, việc Mỹ rút quân khỏi Afghanistan vào tháng 8-2021 đã gây ra phản ứng dữ dội trên toàn cầu sau khi lực lượng 

Taliban giành quyền kiểm soát Kabul. Cuộc di tản hỗn loạn theo sau cũng đã khiến một số lãnh đạo quân đội đã nghỉ hưu kêu gọi các quan chức quân sự và ngoại giao hàng đầu trong chính quyền ông Bidentừ chức, trong đó có Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mark Milley và Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin.

Quan hệ của Mỹ với các đồng minh châu Âu trong năm qua cũng xấu đi. Pháp – đồng minh lâu đời nhất của Mỹ, lần đầu tiên triệu hồi đại sứ về nước xung quanh thỏa thuận tàu ngầm gây tranh cãi giữa Mỹ và Úc trong khuôn khổ Hiệp định Đối tác tăng cường an ninh ba bên (AUKUS), điều mà Pháp mô tả là “nhát dao đâm sau lưng”.

Vy Cuong -Visiontimes